ERZURUM

Erzurum Arkeoloji Müzesi

Erzurum İli, Yakutiye İlçesi, Rabiaana Mahallesi üç kümbetler mevkiinde 12432 ada,1 nolu parselde yer almaktadır. Yapımına 16.03.2018 tarihinde başlanmış olup, 03.05.2021 tarihinde tamamlanmıştır.

Müze teşhir salonlarında Erzurum ve çevre illerden çeşitli şekillerde kazandırılan fosil, mühür, arkeolojik eser, etnoğrafik eser ve çeşitli dönemlere ait sikke olmak üzere yaklaşık 2000 adet eser sergilenmektedir. Müzede çocuk dostu müze programı çerçevesinde oyun ve aktivite alanları ile sinevizyon alanları mevcuttur.
Müze alt kat teşhir salonlarında mamut fosili, yumuşakça fosilleri, volkanik patlamaların ardından lavların soğumasıyla oluşan obsidyenler, Kalkolitik Çağdan Demir Çağına örneklerin sergilendiği Karaz kültürü, Transkafkasya kültürü, Urartu kültürü ve Hellenistik döneme ait eserler sergilenmektedir.
Müze üst kat sergi salonlarında ise Osmanlı Dönemi, Selçuklu Dönemi eserleri ile Milli Mücadele Dönemi, Ermeni komitacılar tarafından yapılan katliamlara ait buluntular, Halk oyunları ve Oltu Taşı işlemeciliği gelişimi ve tarihçesi ile ilgili eserler ve görseller yer almaktadır.

Türk-İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi (Yakutiye Medresesi)

Yakutiye Medresesi, 1310 yılında İlhanlı hükümdarı Sultan Olcayto döneminde Gazan Han ve Bolugan Hatun adına, Hoca Yakut Gazani tarafından yaptırılmıştır. Anadolu’da bulunan kapalı avlulu medreselerin en büyüğüdür. Taç kapının yan yüzlerinde, silme kemerle çevrili nişler içinde pars ve kartal motifleri dikkat çekmektedir. Ajurlu bir küreden çıkan hurma yaprakları, iki Anadolu parsı ve kartal figürlerinden oluşan hayat ağacı Orta Asya Türklerinin önemli simgelerini bir araya getirmektedir. Her odanın girişinde öğrenci ve hocaların sınıf ve derecelerine göre farklılık gösteren işlemeler bulunmaktadır.

Atatürk Evi Müzesi

19. yüzyılın sonlarına doğru Erzurumlu bir zengin tarafından yapılan konak, sonraları Millî Mücadele için Erzurum’a gelen Mustafa Kemal ve kongre heyetine ev sahipliği yapmıştır. Mustafa Kemal ve beraberindeki heyet, 9 Temmuz 1919’dan 29 Ağustos 1919’a kadar Erzurum Kongresi için yaptıkları çalışmaların önemli bir kısmını burada sürdürmüşlerdir. 1984 yılında Kültür Bakanlığına devredilen konak o tarihten sonra “Atatürk Evi Müzesi” olarak ziyarete açılmıştır.

23 Temmuz Erzurum Kongre Binası Resim Heykel Müzesi ve Galerisi

Erzurum Kongresinin toplandığı ilk bina 1864’de Mıgırdiç Sanasaryan tarafından yaptırılmış ve Sanasaryan Koleji - Ermeni Kız Yatılı Okulu- olarak eğitim vermiştir. Cumhuriyet öncesinde bina satın alınarak devlete kazandırılmıştır. Bina 1924 sonlarında esaslı bir yangın geçirmiş ve ahşap kısım tamamen yanmıştır. Yangından sonra onarılan bina, Gazi İlkokulu olarak 1926’da hizmete açılmış, zaman içerisinde1937 yılından 2000 yılına kadar Yapı Sanat, Tekniker ve İnşaat Teknisyen Okulu, İnşaat Teknik Lisesi, Güzel Sanatlar Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi olarak varlığını devam ettirmiştir. Okulun bir salonu 1960’da Atatürk ve Erzurum Kongresi Müzesi olarak ziyarete açılmış, 2011-2013 yılları arasında TBMM tarafından yapılan yenileme çalışmaları sonrasında Kültür ve Turizm Bakanlığına devredilmiştir. Günümüzde Kongre Binası, Atatürk Resim Heykel Müzesi ve Galerisi Müdürlüğü olarak hizmet vermekte Kongre Binasında ayrıca küçük ölçekli bir de Sanat ve Edebiyat Kütüphanesi yer almaktadır.

Kaynakça: Dersimiz Erzurum Kitapçığı (Şehirder Yayınları - Müze Müdürlüğü)