Erzurum Aziziye Belediyesi, Atatürk Üniversitesi Rektörlüğü, Erzurum Arkeoloji Müzesi, Çakıltaşı Film Yapım ve Kültür Sanat Tarih Uygulamaları firması ile birlikte “Karaz kültür evleri” yapıtlarıyla “Deneysel Arkeoloji Köyü Projesi”ni hayata geçiriyor. Karaz Kültürü; Erzurum'da erken Tunç çağlarında yaşanmış ve “Karaz Kültürü” olarak adlandırılan toplulukların “yerleşik köy yaşamı” temalı “deneysel arkeoloji” alanının kurulması ile binlerce yıllık Erzurum yöre tarihinin bir kesitinin gözlemlenebileceği bir yer olacak. Arkeopark sayesinde Erzurum bölgesinde ilk Tunç çağında “Karaz Kültürü” olarak adlandırılan yaşam biçimine sahip toplulukların yaşamları, mimarisi, üretim ve davranış alışkanlıklarının deneyleneceği “tarihi özellikli mekân” uzman ekipler tarafından kurgulanarak oluşturulacak. Bu mekânda zamana ait karakterler de canlandırılarak bir ilk Tunç Çağı yapıtı olarak büyük ilgi uyandıracak. Araz Kültürü, Sovyet Arkeolog Boris Kuftin'in çalışmalarında ortaya konulan Geç Kalkolitik Çağ ve Tunç Çağı boyunca Doğu Anadolu Bölgesi, Azerbaycan ve Kuzeybatı İran'ı içine alan bir yayılma gösteren kültürdür.
Türk arkeologlarına göre Karaz topluluğunun en eski yerleşmeleri Erzurum ve çevresidir. Bu bölgede Karaz Höyük, Pulur Höyük, Güzelova Höyük, Sos Höyük ve Büyüktepe Höyük ilk Karaz yerleşmeleridir. Karaz Kültürü mimari özelliği, taş temel üzerinde kerpiç duvarlarla dik köşeli, bir ya da iki odalı inşa edilen yapılar yanında muhtemelen dini ritüellerde kullanılan ocaklar ortaya çıkarılmıştır. Aziziye Belediyesi de tamamen bu kültürü yansıtan Karaz Kültür evleri ile binlerce yıl çağlar ötesine yolculuk ile kültür birikimini genç nesillere aktaracak. Bu Arkeopark aynı zamanda binlerce yıl geçmişe tanıklık edecek çağlar öncesi tarihi film seti olarak da hizmet verecek.Aziziye Belediye Başkanı Muhammed Cevdet Orhan, “Erzurum denince akla ilk önce ilk yerleşim merkezi Karaz gelmekte. Karaz kültürü bu anlamda Erzurum'da çok ciddi anlamda önem taşımaktadır. Projemiz bir Arkeopark yapıtının ilk adımı olacaktır ve Erzurum'un tarihini yansıtmak adına da çok önemli işlere ev sahipliği yapacaktır. Amacımız burada uygulayacağımız çeşitli etkinlik ve faaliyetler ile çocuklarımıza ve gençlerimize geçmiş zamanda yaşanan kültürü ve alışkanlıkları aktarmaktır” dedi. Proje Koordinatörü Prof. Dr. Mehmet Işıklı ise, “Bu bölgede yaptığımız arkeolojik kazılar sonucunda Karaz kültürü halkının nasıl yaşadığı, hangi tip evleri kullandıkları, hangi aletleri, ısınma yöntemleri, mutfak kültürleri hakkında elde ettiğimiz bilgiler ışığında o dönemi hayata geçirmeye çalışıyoruz” dedi. Belgesel Film Yönetmeni Kadir Özdemir ise, burada binlerce yıl öncesini canlandıran bir köy kurulduğunu ve proje tamamlandığında ise burası tarihe ve sanata yönelik önemli bir rol oynayacağını belirtti.
