100 SORUDA ERZURUM … (*)
SORU 1) Tarihi süreç ile ile bağıntılı olarak Erzurum’da hüküm süren imparatorluk ya da devletlerden biri ile bu devletlerin hüküm sürdüğü dönemlerde Erzurum’a verilen isimler hangileridir?
CEVAP 1) Roma dönemi - Theodosipolus
Selçuklular Dönemi- Erzen
Anadolu Selçuklu Dönemi- Erzan Al Rum, Erzen-i Rum, Erz-i Rum, Erzen- i Rum
SORU 2) Erzurum ve yöresinin tarihi yapılan coğrafi araştırma ve kazılara göre en eski hangi döneme kadar geri gider?
CEVAP 2) Kalkolitik Çağ- M.Ö. 4000 / Eski Tunç Çağı
SORU 3) Erzurum ve çevresinde yakın zamanlarda yapılan 5 önemli Arkeolojik Kazı bilinmektedir. Bu Kazılardan birinin ismi nedir?
CEVAP 3) Başlıca 5 kazı yapılmıştır. Alaca Höyük, Karaz Höyük, Pulur, Güzelova Höyük, Sos Höyük
SORU 4) Coğrafi Rakım Hesaplarına göre Erzurum’un denizden yüksekliği (Rakımı) yaklaşık olarak kaçtır?
CEVAP 4) Dönemsel ölçümlere göre 4 rakım belirlenmiştir. 1893, 1895, 1900, 2000
SORU 5) Tarih içerisinde özellikle Arap seyyahlar ve Arap dünyasının Erzurum’ a verdikleri isim nedir?
CEVAP 5) En eski kaynaklardan İbn-i Battuta Seyahatnamesine göre ve El Belazuri’ nin ‘Fütuh’ül Büldan’ isimli eserine göre; Kali Kala
Kali Kala ise iki anlama gelir; 1- Yörede dokunduğu rivayet edilen Halı’dan yola çıkarak Kali Kala: Halı memleketi, halı diyarı anlamına gelir.
2- El Belazuri’nin eserine göre o dönemde Erzurum’da hüküm süren Kral’ın eşinin adı olan Kali’den yola çıkarak; Kali’nin güzel kalesi, Hikmetli Kalesi anlamına gelir.
SORU 6) Coğrafi verilere göre Erzurum’un yer aldığı iklim kuşağına ne ad verilir.
CEVAP 6) Sert Kara İklimi, Karasal İklim. Kışlar soğuk ve karlı, yazlar ise sıcak ve kurak geçer.
SORU 7) 2.533.000 Hektarlık Yüzölçümü ile Erzurum yüzölçümü açısından ülkemizin kaçıncı büyük ilidir?
CEVAP 7) 4. Büyük İl
SORU 8) Erzurum’un merkezinde kaç ilçe vardır? İsimleri nelerdir?
CEVAP 8) 3 ilçe. Yakutiye, Palandöken, Aziziye.
SORU 9) Coğrafi konum olarak Erzurum’un Kuzeyinde yer alan, Kuzey komşuları olan İller hangileridir?
CEVAP 9) Rize, Artvin
SORU 10) Erzurum’a bağlı Güney ilçeler hangileridir?
CEVAP 10) Çat, Hınıs, Karayazı, Karaçoban, Tekman
SORU 11) 17. Yüzyılda yaşamış, asıl adı Ömer olan, Hasankale doğumlu, yazdığı hicivlerle meşhur olmuş, başlıca eseri ‘Siham-ı Kaza’ olan Erzurumlu büyük divan şairimiz kimdir?
CEVAP 11) Şair Nefi
SORU 12) Meşhur Anadolu Evliyalarından sayılan ve Marifetname adlı büyük eseri ile bilinen aynı zamanda şair, ilim adamı mutasavvıf Erzurumlu büyüğümüz kimdir?
CEVAP 12) İbrahim Hakkı Hz.
SORU 13-) 18. Ve 19. Yüz yılllarda yaşamış, en önemli deyişi ‘ Tutam yar elinden tutam…’ şiiriyle meşhur, bugün için adı şehrimizde bir müze kütüphaneye de verilmiş olan büyük Erzurumlu Aşık, Ozan, Şair kimdir?
CEVAP 13) Erzurumlu Emrah
SORU 14) Yakın Dönem Erzurum Manevi Mimarlarından sayılan, Türkçe şiirlerinin ve gazellerinin yanı sıra, Arapça ve Farsça şiirler de yazan; ‘Erzurum kilidi mülk-i islamın… Mevlaya emanet olsun Erzurum’ ve ‘Seyreyle gönül, kudreti Mevla neler eyler…’ şah beyitleriyle bilinen ve şiirleri ve gazellerinin toplandığı ‘Hülasatü’l Hakayık’ adlı divanın sahibi büyük Erzurumlu alim, mütefekkir büyüğümüz kimdir?
CEVAP 14) Alvarlı Hace Muhammed Lütfi (Efe) Hz.
SORU 15) Erzurum folklöründe ‘Bar’ egemen bir formdur. Erkek ve Kadın barları olarak 2 ye ayrılır. Başlıca 3 Erkek barı hangileridir?
CEVAP 15) Bar İsimleri; Başbar, İkinci bar(1. Aşırma’da denilir), Sekme, Dello, 2.Aşırma, Koçeri, Temirağa, Tamzara, Tavuk barı, Felek, Çingeneler Barı, Uzundere, Daldalar, Yayvar, Hançer Barı.
SORU 16) Erzurum kadın barlarından 3 bar ismi hangileridir?
CEVAP 16) Kavak, Çifte Beyaz, Güvercin, Çember, Döne, Nari, Çarşıda Üzüm Kara, Sallama, Mendilimde Kişmiş, Tortumun Eğmeleri, Aşşahtan Gelirem, Köylü Kızı, Deli Kız.
SORU 17) Yazdığı en önemli şiiri olan ‘Satranç Dersleri’nde Erzurum ağzını da kullanarak; ‘…nicoldu onca oyuncu, ette oyuk seyirmesinden oyun kurarlardı, kaçıp da Süleyman’ dan Kaf dağında otururdu Anka, Nicoldu…’ diyen ve 1983 yılında yitirdiğimiz çağdaş Türk şiirinin en önemli temsilcilerinden sayılan Erzurum – Oltu doğumlu şairimiz kimdir?
CEVAP 17) İlhami Çiçek
SORU 18) Erzurum’da özellikle kadın giyiminde çağdaş ögelerle beraber geleneksel motifler de birlikte kullanılır. Bu anlamda geleneksel Erzurum kadın giysilerinden aynı zamanda eski Türk İslam giyim kuşam geleneğinde de en çok bilinen iki kadın giysisinin adı nedir?
CEVAP 18) Üç etek, Bindallı
SORU 19) At üstünde meşe ya da kavak ağacından yapılmış 1 metre uzunluğunda çubuklarla takım halinde oynanan ve ata sporlarımızdan sayılan Orta Asya kökenli savaş oyununun adı nedir?
CEVAP 19) Cirit
SORU20) Erzurum Çocuk oyunları içinde bugün saklambaç olarak bilinen oyunun özgün adı nedir?
CEVAP 20) İtti bitti.
SORU 21) ‘Beş Şehir ‘ isimli önemli eserinde Erzurum’da yaşadığı dönemleri de yazan büyük Türk Edebiyatçısı, romancı, şair kimdir?
CEVAP 21) Ahmet Hamdi Tanpınar
SORU 22) Dil uzmanlarına göre, Ural Altay dil ailesi arasında sayılan Türkçemizin en önemli temsilcisi olarak bilinen Erzurum ağzı ve şivesi bu yönüyle Türkçenin temel kaynakları içerisinde oldukça önemlidir. Bu anlamda Erzurum şivesi ve ağzıyla söylenen ‘Bıldır’ ve ‘Ergişi’ kelimeleri hangi anlama gelir.
CEVAP 22) Bıldır : Geçen Yıl anlamına gelir. Ergişi: Erkek, Erkek Kişi anlamına gelir.
SORU 23) Erzurum mutfağı içerisinde sadece Erzurum’ da yapılması ile bilinen, evlerde elde kesilmiş yufka ve mercimekle birlikte yapılan ve tarhın katılarak içilen yöresel çorbanın adı nedir?
CEVAP 23) Kesme Aşı
SORU 24) Erzurum Efsaneleri ve mitolojisi konulu çalışmalarda çokça işlenen Erzurum efsanelerinden 2 sinin adını söyler misiniz?
CEVAP 24) Erzurum Efsaneleri; Çobandede Efsanesi, Gelin geldi Efsanesi, Külhancı Baba Efsanesi, Ilıca Balıklı Göl Efsanesi, Oltu Köroğlu Efsanesi, Tortum Gölü Efsanesi.
SORU 25) Erzurum şivesine göre Hikâyeye ne ad verilir?
CEVAP 25) Hekât
SORU 26) Erzurum kültür ve folklörü içerisinde özellikle kız çocuk oyunu olarak bilinen ve fındık büyüklüğünde seçilen 5 adet taşla oynan oyunun adı nedir?
CEVAP 26) Beştaş
SORU 27) Erzurum folklöründe topluca oynanan oyun ve eğlencelerden sayılan, yaş guruplarına ve cinsiyete göre farklı topluluklarca gerçekleştirilen, herkesin evinden getirdiği yiyecek ve içecekleri paylaşarak ikram ettiği, çeşitli ses ve söz sanatlarının seslendirildiği yemeli içmeli ve adabınca eğlenceli topluca gerçekleştirilen oyun ve eğlence biçiminin adı nedir?
CEVAP 27) Herefene
SORU 28) Günümüz Türk şiiri içinde yaşayan büyük şairlerden sayılan, Erzurum Hacı Cuma Mahallesi doğumlu, aynı zamanda yaptığı önemli çevirilerle de bilinen ve Kuran Mesajı çevirisiyle çokça ödüller kazanan, şiirlerini ‘ Yoksulların ve Şairlerin Kitabı’ adlı 4 ciltlik şiir dizisinde yayınlayan şairimizin adı nedir?
CEVAP 28) Cahit KOYTAK
SORU 29) Erzurum’un en eski gelenekleri arasında bilinen ve her yılın Aralık ayı içerisinde Ulucami’de başlatılarak bir ay içinde Kur’an okunması ile şehre, ülkeye ve ümmete dua ile neticelenen tek Kur’an okuma geleneğimizin adı nedir?
CEVAP 29) Bin bir Hatim
SORU 30) Erzurum folklörü içerisinde yer alan ve erkek çocuk oyunu olarak bilinen, kuzu ve ya koyunların aşık kemikleriyle oynanan yöresel oyunumuzun adı nedir?
CEVAP 30) Aşşık, Aşık, Aşşıh
SORU 31) Yakın tarihlerde kurulan Erzurum’un 2. Üniversitesinin adı nedir, hangi yıl kurulmuştur?
CEVAP 31) Erzurum Teknik Üniversitesi. 2010
SORU 32) Erzurum’da 93 Harbi olarak bilinen 1877- 1878 Osmanlı Rus Harbi öncesinde yapılmış çokça tabya bulunmaktadır. Bu tabyalardan herhangi iki tabyanın isimleri nelerdir?
CEVAP 32) Aziziye, Mecidiye, Ağzı açık tabya, Sivişli, Ahali Tabyası, Dolangez tabya, Gez Tabyası, Küçük Höyük, Büyük Höyük, İlave Tabya, Uzun Ahmet Tabyası, Büyük kiremitlik tabyası, Küçük Kiremitlik tabyası, Çobandede tabyası, Toparlak Tabya, Küçük Palandöken Tabyası, Büyük Palandöken Tabyası, Karagöbek Tabyası, Tafta tabyası.
SORU 33) Müslüman Komutan Ömer Bin Hattab komutasındaki İslam Ordusu Erzurum’u hangi tarihte fethetmiştir?
CEVAP 33) Miladi 633 yılında
SORU 34) Kuruluşu itibariyle ülkemizin 7. Büyük üniversitesi sayılan Atatürk Üniversitesi hangi tarihte kurulmuştur?
CEVAP 34) 7 Haziran 1957
SORU 35) Erzurum’un Osmanlılar tarafından fethi hangi tarihte hangi padişah zamanında olmuştur?
CEVAP 35) Yavuz Sultan Selim. 1514 yılında. Çaldıran Seferi sırasında.
SORU 36) Mili Mücadelemizde bir dönüm noktası olma niteliği taşıyan Erzurum Kongresi hangi tarihler arasında düzenlenmiştir. İlk maddesi nedir?
CEVAP 36) 23 Temmuz- 7 Ağustos 1919. İlk Maddesi: Vatan bir bütündür, bölünemez!... maddesidir.
SORU 37) Erzurum hangi tarihte çıkarılan kanunla Büyükşehir ilan edilmiştir?
CEVAP 37) 23 Eylül 1993 – 504 sayılı KHK ile.
SORU 38) Erzurum’da bulunan Müzeler hangileridir?
CEVAP 38) Erzurum Arkeoloji Müzesi, Erzurum Atatürk Evi Müzesi, Erzurum Yakutiye Türk İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi, Erzurum Aşık Emrah Müze Kütüphanesi, Kongre Binası Resim Heykel Müzesi, Taş Eserler Müzesi.
SORU 39) Kanuni Döneminde Erzurum da bir süre iskan için kalan sadrazamın adını taşıyan ve bugün için Oltu taşı el sanatları esnafının hizmet verdiği tarihi çarşı- bedesten in adı nedir?
CEVAP 39) Rüstempaşa Çarşısı, Bedesteni
SORU 40) Erzurum’da ki Anadolu Selçuklu Mimarisinin en güzel örneklerinden olan ve Çifte Minareli Medresenin güneyinde yer alan en büyüğünün Emir Saltuk’a ait olduğu söylenen tarihi kümbet topluluğunun adı nedir?
CEVAP 40) Üç Kümbetler
SORU 41) Milli Mücadele döneminde İlk mecliste Milletvekili olan ve 1933 te Erzurum Belediye Başkanlığı da yapan, ilk meclis döneminde TBMM’nin güvenlik gerekçesiyle Kayseri’ye nakli görüşmeleri sırasında bu teklife karşı çıkarak; ‘ biz buraya başka yere taşınmak için değil, ölmek için geldik…’ diyerek meclisin taşınması fikrine karşı gelen, bugün için Yenişehir Semtine çıkan Altgeçide ismi de verilen efsane Erzurumlu Milletvekili ve Belediye Başkanı kimdir?
CEVAP 41) Mustafa Durak SAKARYA
SORU 42) Erzurum’un doğal ve kültürel değerlerinden sayılmakla beraber aynı zamanda Türk Mimari tarihinde de Selçuklu ve İlhanlı dönemleri üslubu için örnek sayılan Erzurum –Varto- Muş karayolu güzergahında Aras nehri üzerinde yapılmış ve efsanesiyle de bilinen tarihi köprünün adı nedir?
CEVAP 42) Çobandede Köprüsü
SORU 43) Milli Mücadele döneminde eşi Ahmet Derviş Bey’in Sarıkamış muharebelerinde şehit olmasından sonra Erzurum’a dönerek, bir araya topladığı 300 kişilik birliği ile düşmana karşı mücadele eden ve 1919 yılında kongre dolayısıyla Erzurum’ a gelen M. Kemal Paşa ile de görüşen unutulmaz Erzurumlu Türk kadın kahraman kimdir?
CEVAP 43) Kara Fatma (Fatma Seher Erden)
SORU 44) 93 Harbi olarak ta bilinen 1877- 1878 Osmanlı Rus harbi sırasında özellikle Deveboynu muharebelerinde göstermiş olduğu direniş ve savunma ile dünya savunma tarihine geçen, Erzurum’da adını taşıyan bir okul ile de bildiğimiz büyük komutan- paşa- kimdir?
CEVAP 44) Gazi Ahmet Muhtar Paşa
SORU 45) İlimizde özellikle kış oyunları çerçevesinde gündeme gelen kış oyunları disiplini içerisinde şehrimizde de yapılan kış oyunları ve sporlarından 5 oyun ya da sporun adları nelerdir?
CEVAP 45) Erzurum da halihazırda yapılan kış oyunları: Kayak, Buz Pateni, Kızak, Snowboard, Bandy, Buz Hokeyi, (Curling, Körling), Skeleton, kayaklı Koşu, Kayakla Atlama, Biatlon, Skiboarding, Kar Motorsikleti…
SORU 46) Erzurum’un en eski camii olarak ta bilinen ve 1179 yılında Saltuklu Beyi Melik Muhammed Bey zamanında yapılan, bir diğer adı da Atabeğ Camii olan, orta kubbesindeki kırlangıç (karlanguş) ahşap tarzı ile de meşhur büyük camimizin adı nedir?
CEVAP 46) Ulu Camii
SORU 47) İlimiz Turizm bölgeleri içinde yer alan Narman ilçesinde tarihi 2 ya da 3 milyon yıl öncesine dayandığı söylenen, Narman Yanıktaş köyü civarındaki Amerika’da bulunan Colorado Kanyonuna benzerliğiyle dikkati çeken tarihi ve turistik değerimizin adı nedir?
CEVAP 47) Narman Peri Bacaları
SORU 48) Erzurum’a giriş yönlerine göre iç ve dış kapılar olarak adlandırılan meşhur Erzurum Kapılarından 4 kapının ismi nedir?
CEVAP 48) Bilinen Erzurum Kapıları; ‘Yeri bilinen ama yerinde olmayan kapılar; (Erzincan kapı, Gürcü kapı, Tebriz kapı, Yeni kapı; ‘Yeri bilinen ve korunan kapılar; (Harput kapı, İstanbul kapı, Kars kapı, Kavak kapı)
SORU 49) Erzurum yerel şivesine- ağzına- göre ‘Bibi’ kelimesi hangi anlama gelir?
CEVAP 49) Bibi - Hala demektir.
SORU 50) Bölgemizin en önemli askeri birliklerinden olan ve merkezi ilimizde bulunan komutanlığın tam adı nedir?
CEVAP 50) 9. Kolordu Komutanlığı
SORU 51) M.Ö. 5500 yıllarında Doğu Anadolu ve Kafkasya’yı etkileyen geniş kapsamlı gelişen ilk kimlikli Karaz Kültürü sonrası M.Ö. 5000 den itibaren Erzurum bölgesine yerleşen ilk millet hangisidir ?
CEVAP 51) Hurriler
SORU 52) Karaz (Erzurum) Bölgesine ilk kez çivi yazısını hangi dönemde kim getirmiştir?
CEVAP 52) Urartu Dönemi -Kral Menua (M.Ö. 810-786)
SORU 53) Erzurum-Tortum yolunun 24. km'sinde, Dumlu'ya bağlı Karagöbek ve Yenidere Köyleri arasında sağ tarafta Dumlu çayı üzerinde bulunan Bizans Döneminden kaldığı bilinen köprü hangi köprüdür?
CEVAP 53) Kireçli Köprü
SORU 54) İslam Devleti’nin 638 yılında Kâlîkalâ’ya düzenlemiş olduğu ilk askeri sefer hangi halife döneminde ve hangi komutan tarafından gerçekleştirilmiştir?
CEVAP 54) Halife Hz.Ömer Bin Hattab (581-644) döneminde, İyâz bin Ganem(582-641) komutasında
SORU 55) İslam Devleti Ekim 645 yılında şehri emanla ( can ve mal güvenliği sözü) teslim aldıktan sonra bölgede çıkan karışıklara tamamen son vermek için hangi halife döneminde, hangi komutan tarafından ne zaman tamamen fethedilmiştir?
CEVAP 55) Halife Hz. Osman bin Affan (644-656) döneminde Habib bin Mesleme komutasında 653 yılında
SORU 56) Vaftizci Yahya adına inşa edilen kilise 963-973 yılları arasında III. Adernese dönemine aittir. Yapı dış cephesinde ki süslemeleri bakımından bölge kiliseleri arasında özel bir yere sahiptir. Bu kilisenin adı nedir ve kim nerede yaptırmıştır?
CEVAP 56) Öşklü Grinol tarafından Uzundere Çamlıyamaç Köyünde ,Öşkvank Manastırıdır.
SORU 57) Tâbiinin büyüklerinden asıl adı Amr Bin Abdullah olan, Evliya Çelebi’nin Seyahatname ’sinde ismi Erzurum ile birlikte zikredilen ve Türbesi Erzurum Kalesinin Çifte Minareye bakan duvarına bitişik burçta bulunan manevi büyüğümüz kimdir ?
CEVAP 57) Ebu İshak Kazeruni Türbesi(1035)
SORU 58) Büyük Selçuklu (1036-1157) Sultanı Tuğrul Bey 1048-1049 yıllarında Erzurum’un fethi için kimleri görevlendirmiştir?
CEVAP 58) İbrahim Yınal ve Kutalmış
SORU 59) Efsaneye göre: Kale Türkler tarafından kuşatma altındadır ama bir türlü fethedilemez. Kapıları açmanın, surları aşmanın yolu düşünülür. Romalılar ellerindeki esirleri karşılıklı değişmeyi önerir. Türkler aralarından kırk yiğit seçer ve akşam karanlığında kaleye gönderir. 40 yiğit içeri girer girmez kapıları açar ama hepsi de şehit olur. Kale kapısı ile Tepsi Minare arasında bu yiğitler için yapılan yapının adı nedir?
CEVAP 59) Kırklar Türbesi
SORU 60) Emir Saltuk’un Erzurum’da kurduğu ilk Türk beyliğinin adı nedir?
CEVAP 60) Saltukoğulları Beyliği (1072-1202)
SORU 61) Ebu’l Feth Melik Muhammed tarafından 1179’da yaptırılan yöreye özgü kırlangıç kubbeli, öğle ve ikindi vakitlerinin girdiğini belli eden “Fil Gözü” diye tabir edilen penceresi ile de bilinen, Erzurum’daki en eski cami hangisidir? Hangi isimlerle anılır?
CEVAP 61) Ulu Atabek Camii - Ulu Camii - Cami-i Kebir
SORU 62) Erzurum 1242 yılında kim tarafından zapt edilmiştir?
CEVAP 62) Moğol ordusu kumandanı Bayçu Noyan
SORU 63) 1.Aleaddin Keykubad’ın kızı Hüdavent Hatun tarafından 1253-1259 yılları arasında yaptırıldığı bilinen, Anadolu’nun açık avlulu en büyük medresesi olan iki katlı tarihi eserimizin adı nedir?
CEVAP 63) Çifte Minareli Medrese
SORU 64) Geometrik süslemelerinde palmet ve rumiler dikkat çeker, özellikle taç kapı ve etrafındaki süslemelerdeki “ Ejder, Hayat Ağacı, Çift Başlı Kartal.” en başta göze çarpmaktadır. Peki bu Hayat Ağacının dallarında ne vardır?
CEVAP 64) Meyve ve Kuş
SORU 65) 1270-1295’e kadar Venedik’ten Hindistan’a uzanan gezilerinde Erzurum’dan bahseden gezgin kimdir?
CEVAP 65) Marco Polo
SORU 66) Günümüz Cumhuriyet Caddesinde 1304 yılında İlhanlı Dönemi’nde yapılmış eserin adıdır. Ufak tefek, becerikli, konuşkan ve sevimli kadın anlamına gelir, asıl adı “Hencal veya Henkal” olan bu eserin halk içinde bilinen adı nedir?
CEVAP 66) Cimcime Hatun Kümbeti
SORU 67) 1308’de Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra hangi devlet Erzurum’a hakim olmuştur?
CEVAP 67) Moğolların kolu olan İlhanlı Devleti (1256-1335)
SORU 68 ) Erzurum’u Çaldıran Savaşı’ndan (1514) sonra topraklarına katan Osmanlı Padişahı kimdir?
CEVAP 68) Yavuz Sultan Selim (1512-1520)
SORU 69) 1533 yılında yaşadığı Osmanlı vakfiyelerinde yazmaktadır. Dutçu (Tuzcu) köyünde tekke ve zaviyesinin olduğu vefatından sonra da buraya defnedilmiştir, Erzurum’da 1001 Hatim geleneğini başlattığı rivayet edilen Alperen’in kimdir?
CEVAP 69) Pir Ali Baba
SORU 70) 1534 de Erzurum Beylerbeyliği olduğu zaman kaç sancaktan oluşuyordu, bunlar hangileriydi?
CEVAP 70) 7 sancak Erzurum, Bayburt, Trabzon, Pülümür (Kız Uçan), Kiğı, Pasin ve İspir)
SORU 71) 13.Yüzyılın ilk yarısından beri çeşitli nedenlerle istilaya uğrayıp harabeye dönen şehir hangi Osmanlı Padişahı tarafından yeniden imâr ve iskân edilmiştir?
CEVAP 71) Kanunî Sultan Süleyman (1520-1566)
SORU 72) Erzurum’un ilk bilinen şair ve yazarı kimdir, Hangi yüzyılda yaşamıştır.
CEVAP 72) 14.yy. Erzurum’lu Kadı Darir, aynı zamanda ilk Mevlid yazarıdır.
SORU 73) Erzurum’un Osmanlı Devletindeki ilk beylerbeyi kimdir?
CEVAP 73) Dulkadiroğlu Mehmet Bey (1535-1539)
SORU 74) Osmanlı Devletinden günümüze ulaşan en eski çeşmedir. 1556 yılında Yakup adlı birisi tarafından yapıldığı bilinmektedir. Kilit taşları üzerinde çeşitli süslemeler bulunmaktadır. Kitabesinin bulunduğu çeşmede iki güvercin figürü yer alır. Bu çeşme hangisidir?
CEVAP 74) Şafiiler Çeşmesi
SORU 75-) Osmanlı Döneminin en eski tarihli camisidir. 1558-1560’lı yıllarda dönemin valisi tarafından yapılmış olup ahşap desteklidir. Kapısı hala orijinal olup geçmişte kullanılan kilit düzeneği mevcuttur. Özellikleri sayılan bu cami hangisidir?
CEVAP 75) Ayaz Paşa Camii
SORU 76) 1572 yılında Pasinler’de doğmuştur. Siham-ı Kaza adlı divanı vardır.1635 yılında boğdurularak öldürülen bu büyük divan şairimiz kimdir?
CEVAP 76) Şair Nef’i
SORU 77) Erzurum’u teslim alan Müslümanlar tarafından Anadolu’da Kâbe toprağından Kâbe şeklinde yapılan ilk İslam mabedidir. Daha sonra Hıristiyanlar tarafından yıkılmış olup 1581 tarihinde Abdullah Ağa Vakfı tarafından yeniden yapılmış olan mescidin adı nedir?
CEVAP 77) Kâbe Mescidi
SORU 78) II.Osman (Genç 1604-1622) kanını dava ederek 1621’de başlayıp 1628 de bastırılan Erzurum’da ki büyük isyanın adı nedir?
CEVAP 78) Abaza Mehmet Paşa İsyanı
SORU 79) 1694’de Erzurum darphanesinde son kesilen kuruş ve yarım kuruşlar hangi padişah döneminde, hangi semtimizde basılmıştır?
CEVAP 79) 2.Mustafa (1664-1703)-Erzincan Kapı’ da
SORU 80) 1734 yılında Alaaddin Bey tarafından yaptırılan cami 11.80x11.80 boyutlarında tam bir kare şeklinde olan cami hangi ilçemizde ve adı nedir?
CEVAP 80) Hınıs -Ulu Camii
SORU 81) 1748 senesinde Hassa Silahşörlerinden biri olan Molla Ali Paşa tarafından yaptırılmıştır. Muntazam kesme taşlardan yapılmış tek ve yayvan kubbesi kurşun kaplıdır. Kıble kapısından başka Batı’ya açılan ikinci bir kapısı daha vardır. Bu Camii’miz hangi ilçemizdedir ve adı nedir?
CEVAP 81) Şenkaya Bardız Köyü Bardız Camii
SORU 82) 1759’da yaptırılan daha sonra 1855 yılında İstanbul’daki Sebil ve Meydan Çeşmelerini andıracak şekilde tamir ettirilen ve her bir tarafı bir büyük halifenin adıyla anılan tarihi dört yüzlü çeşmemiz hangisidir?
CEVAP 82) Saray Bosna Caddesinde Dörtgüllü Çeşmesi
SORU 83) Şeyhler Camii’nin minaresindeki güneş saati hangi büyük alimimiz tarafından ve hangi tarihte yapılmıştır. Üzerinde yazılı ifade nedir?
CEVAP 83) 1771 yılında Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretlerinin oğlu Fehim Efendi tarafından yaptırılmıştır. Üzerinde 1185 Eser-i Fehim ibaresi bulunmaktadır.
SORU 84) 1799’da Erzurum’da doğan ve 1856’da Tokat’ın Niksar ilçesinde vefat eden ve mezar taşına “Gönül gurbet ele varma ya dönülür ya dönülmez / Her güzele meyil verme ya sevilir ya sevilmez” sözlerinin yazılı olan; ayrıca ‘’Dedim inci nedir, dedi dişimdir/Dedim kalem nedir, dedi kaşımdır / Dedim on beş nedir, dedi yaşımdır / Dedim daha var nı, dediki yoh yoh’’ diye devam eden eserin sahibi büyük aşık- ozanımız kimdir?
CEVAP 84) Erzurumlu Emrah
SORU 85) Askeri kimliğinden başka; ayrıca Mekteb-i Harbiye’de kimya dersini verdiği için ‘ Fosfor’ lakabı ile de anılmıştır. ‘Topografya’ ve ‘Hâzmetü’l Hesâb’ isimli eserleri vardır. Aziziye Tabyası, Kiremitlik Tabyası, Kars Kapı, Ardahan Kapı, İstanbul Kapı ve Kavak Kap ı gibi kapıları da yaptırmış olan paşa kimdir?
CEVAP 85) Fosfor Mustafa Paşa 1821-1891
SORU 86) Camii ve mescit in bulunmadığı yerlerde, açık havada Cuma ve Bayram namazlarının topluca kılınabilmesi için yapılan yapılara namazgâh denir, Erzurum’da Köşk Mahallesinde bu amaçla yapılan namazgâhın adı nedir?
CEVAP 86) Rauf Paşa Namazgâhı (1823)
SORU 87) 18 Temmuz 1829’da Rus işgali sırasında Erzurum’a ordu ile birlikte gelen ve bu seyahatini sonradan Erzurum Yolculuğu adıyla kaleme alan Rus edebiyatçı, şair kimdir?
CEVAP 87) Alexander Puşkin
SORU 88) 1860-1870’li yıllarda Fosfor Mustafa Paşa tarafından küfeki kesme taştan yaptırılmıştır, gıda ambarı için yapılmış olan Taş Ambarlar’ın ilk adı nedir?
CEVAP 88) Kebir-i Anbar
SORU 89) 1877-1878 (93 Harbi) Aziziye ve Mecidiye Tabyasında Ruslara karşı mücadele eden Başkomutan kimdir?
CEVAP 89) Gazi Ahmet Muhtar Paşa
SORU 90) Bisikletle Dünya Turu adlı eserin yazarıdır. 1884’de San Francisco’dan yola çıkan gezgin Erzurum’a Eylül 1885’te gelir, semaveri ilk defa burada gördüğünü yazan seyyah kimdir?
CEVAP 90) Thomas Stevens (1854-1935)
SORU 91) Döneme ilişkin Salnamelerde de geçen ve Tebrizkapıda bulunan Erzurum’un en eski otelinin adı nedir?
CEVAP 91) Mısırlızade Oteli 1880 sonrası
SORU 92) Türk Taş oymacılığı sanatının şaheserlerinden sayılan ve Ganiye Makbule Hanım’a ait mezar taşı (1892) nerededir?
CEVAP 92) Habip Baba Türbesi Haziresinde
SORU 93) 1936’da Erzurum(Tarihi Anıtları Kitabeleri) adlı eseri kaleme alan ve kendisi de öğretmen olan kıymetli Erzurum Araştırmacısı, hocamız kimdir?
CEVAP 93) Abdurrahim Şerif Beygu
SORU 94) Erzurum spor takımı hangi tarihte kurulmuştur?
CEVAP 94) 1968
SORU 95) On satırlık vakfiyesi, sûlüs harflerle yazılmış tek çeşmemizdir, bu çeşme hangi çeşmemizdir?
CEVAP 95) Hacı Mehmet Çeşmesi (Gürcü Kapı Çeşmesi)
SORU 96) Narman’ın Sami Kale köyünden Hasan Ağa’nın oğludur. Çobanlık yapmıştır. Koşmaları ve hayali sevgilisi Gülperi’yi bulmak için yaşadığı maceraları anlattığı hikâyeleriyle ünlüdür. Bu aşığımız kimdir?
CEVAP 96) Aşık Sümmani
SORU 97) Beş şehir adlı kitabında Erzurum’u anlatırken; ’Kadir’in – Kadir Olanın - izniyle şehrin kaderini dokuyanlar gergefe işledikleri her nakışta nezaketle vurdukları her darbede şehri, kaderi ile birlikte kendi dünyalarını da şekillendiren mimarlardır diyen büyük edebiyatçımız kimdir?
CEVAP 97) Ahmet Hamdi Tanpınar
SORU 98) ‘… Ayrılıktan değil, kederlerim nasıl olsa günler geçer bir gün gelir şu trenler benide kucağına alır bırakır sevdiğim yere Erzurum’un hatırası kalır….’ Şeklindeki dizeler hangi şairimize aittir?
CEVAP 98) Özdemir Asaf
SORU 99) İlimizde bilinen eski hanlar hangileridir?
CEVAP 99) Cennet Zade Hanı, Kadıoğlu Hanı -Gümrük Hanı, Kamburoğlu Hanı ,
Hacılar Hanı, Komesli Hanı, Hapan Hanı, Rüstem Paşa Hanı (Taş Han)
SORU 100) Eflâki’nin Menakibü’l Arifin adlı eserinde bahsettiği Erzurum’da müderrislik yapmış ve üç ayda hafız yetiştirmiş olan 1189-1247 yıllarında yaşamış büyük mutasavvıf kimdir?
CEVAP 100) Şems-i Tebrizi
(*) 2015 yılında Erzurum İl Emniyet Müdürlüğü ile birlikte hazırladığımız ve paydaşı olduğumuz “Mavi Kar Taneleri" isimli projeden yer yer faydalanılmıştır.
Derleme ve Redaksiyon: Kültür İşleri Şube Müdürlüğü